Met regelmaat gebeurt het dat ik mensen binnen krijg met fietsen die een niet correcte maat verkocht hebben gekregen. Opvallend is hierbij dat de verkeerd verkochte fietsen vrijwel nooit te groot, maar bijna altijd te klein zijn. Deze fout wordt gemaakt omdat veel fietswinkeliers de neiging hebben om de maten van de triathlonfietsen te vergelijken met die van racefietsen en die vlieger gaat niet op. Dat komt ten eerste door de afwijkende positie die je op een triathlonfiets hebt. De specifieke liggende houding kenmerkend voor de triathlonfiets is van grote invloed op de juiste maat. Mensen met een lang bovenlijf zullen een andere afstand van het zadel naar het stuur hebben dan mensen met een korter bovenlijf. Ook het aanbod van verschillende zitbuishoeken onder time trial/triathlonfietsen is groter dan bij de racefietsen het geval is en het scheelt beduidend of je een fiets aanschaft met een zitbuishoek van 75 graden of een fiets met 79 graden. Mocht je het een aangeschaft hebben en het ander nodig hebben dan los je een dergelijk verschil niet meer op door het zadel wat op de rails te verschuiven. Maar bovenal gaat het vaak mis omdat de merken hun geometrische verhoudingen compleet veranderen. En dat soms binnen een periode van een paar jaar en helaas wordt dit nooit goed uitgelegd op hun websites.
Om een paar voorbeelden te noemen geef ik eerst een korte uitleg van de veel gebruikte termen bij fabrikanten, maar in Nederland vrijwel niet geadopteerde meetmaat Stack en Reach omdat je daar een zogenaamde Stack en Reach fitbike voor nodig hebt. Toch kun je via de Stack en Reach maten met daarbij de zadelbuishoek alle triathlonfietsen perfect qua pasvorm met elkaar vergelijken. Daarom hebben merken zoals Trek, Felt, Cervélo, Cannondale, etc. deze maataanduidingen in hun geometrietabel staan. Even in het kort wat Stack en Reach betekenen en voor de mensen die het uitgebreider willen weten die kunnen hier klikken.
Stack: dit is de verticale hoogte gelijk gemeten in cm gelijk aan het hart van het bracket tot aan de bovenkant van de balhoofdbuis.
Reach: dit is de horizontale lengte gemeten in cm gelijk aan die het hart van het bracket tot aan het midden van de bovenkant van de balhoofdbuis.
Wanneer je nu ook weet wat voor jou de ideale zitbuishoek is, je zadelhoogte, de afstand van je zadel tot je elleboogpads en het hoogte verschil van je zadel en elleboogpads kun je goed bepalen wat wel en niet past.
Zoals al eerder gezegd maken de fabrikanten het nog moeilijker dan nodig zou hoeven zijn omdat ze geometrische wijzigingen nooit echt goed uitleggen op hun websites. Als voorbeeld neem ik Jan Demo. Jan Demo rijdt nu naar volle tevredenheid en in een correcte positie op een Specialized Transition Pro uit 2009 in maat XL. Maar hij heeft zijn oog laten vallen op een nieuwere versie van de Transition Pro of misschien toch maar meteen het nieuwste van het nieuwste en investeren in de nieuwe Specialized Shiv Tri. In zijn maat, een Transition Pro uit 2009 in XL, zijn de Stack en Reach waarde resp. 52,7 cm en 42,5 cm. De nieuwe versie van de Transition Pro heeft echter in maat XL een andere Stack en Reach waarde gekregen, namelijk resp. 54,2 cm en 42,1 cm. Dat betekent dat de balhoofdbuis in de nieuwe 2010/2011 uitvoering 1,5 cm hoger is dan van zijn eigen fiets en ook bijna een halve cm korter. De lengte zou nog wel opgelost kunnen worden, maar er vanuitgaande dat de fiets van Jan Demo helemaal goed is afgesteld zou het kunnen betekenen dat hij niet meer zijn huidige positie zou kunnen handhaven op de nieuwere uitvoering van de Transition Pro.
Maar de verleiding van de nieuwe Specialized Shiv Tri was toch te groot en Jan heeft een Shiv Tri besteld in maat XL. Hij rijdt immers al een Specialized in maat XL dus dat was de logische keuze. Na enige weken wachten wordt Jan gebeld en zijn Shiv Tri staat klaar. Vol trots en vol verwachting begint hij aan zijn eerste ritje en hij komt tot de ontdekking dat de fiets compleet anders zit dan zijn oude goed passende Transition Pro uit 2009. En dat klopt want Specialized heeft de geometrie zoals ze deze voor de Transition Pro hanteerde compleet gewijzigd en deze fiets voor een heel andere type lichaamsbouw atleet ontwikkeld. De Stack en Reach waarden van een Shiv Tri in maat XL zijn namelijk resp. 59 cm en 44,5 cm. Jan Demo zit dus met zijn stuur bijna 6,5 cm hoger dan op zijn oude fiets. Maar niet alleen zit hij hoger hij zit ook veel meer uitgestrekt want de Reach waarde is 2 cm langer. De lengte zou wederom weer wel wat aangepast kunnen worden door het plaatsen van een kortere stuurpen en het verplaatsen van de elleboogpads, maar het hoogteverschil van 6,3 cm is niet te verminderen en nu zit Jan Demo bijna rechtop op zijn fiets.
Jan Demo zijn Transition Pro uit 2009 in maat XL heeft een Stack waarde (52,7cm) die qua maat in de nieuwe Shiv uitkomt ergens tussen maat S(51,5 cm) en M(54 cm). Je zou dan kunnen denken, okay, neem dan een maat S en met een extra spacer van 1 cm zit je weer bijna op de waarde van zijn oude fiets (51,5 + 1cm = 52,5 cm). Alleen is de Reach waarde in maat S slechts 38,5 cm dus in het geval van Jan Demo is dit 4 cm korter dan hij nodig heeft en dat is dan weer niet op te lossen met een andere maat stuurpen. Zo zie je dus dat er binnen 1 merk er voor 2 modellen triathlonfietsen 2 compleet verschillende geometrieën worden gehanteerd. De Transition Pro is lang en laag en de Shiv Tri gaat meer richting kort en hoog.
Maar ook merken onderling met elkaar vergelijken in de normale fabrieksmaten is lastig en om die reden gaat het dan vaak ook daar mis als de betreffende winkelier of consument niet zijn huiswerk goed doet. Nemen we weer de Specialized van Jan Demo in maat XL als voorbeeld met de Stack en Reach waarden 52,7 cm en 42,5 cm. Wat in dit model bij Specialized dus een XL betekent is dat voor Felt ‘slechts’ een maatje 56 in bijv. een B12 of een B16. En dat komt meer in de buurt van een M/L. Zoals bij het merk Fuji bijv. inderdaad deze Stack en Reach maten exact overeenkomen in hun maat ML. Maar pas op…..stel je rijdt graag een steile geometrie zoals veel triathleten doen dus omstreeks de 79 a 80 graden. Dan past de Fuji niet meer, want de zitbuishoek is slechts 76 graden en wanneer je dan het zadel maximaal naar voren schuift kom je aan ongeveer 78 graden en dat was het dan toch net niet.
Nog een vergelijking: De Stack waarde van de Specialized Transition Pro 2009 in XL was 52,7 cm. Een Argon18 E-serie heeft in een maat L, die dus normaal gesproken logischerwijs kleiner zou moeten zijn, een hogere waarde namelijk 53,6 cm. Dus maar liefst een cm hoger terwijl we naar een ‘kleinere’ maat kijken -L i.p.v. een XL-. Bij beide fietsen is echter de Reach waarde echter vrijwel op de millimeter gelijk. Of vergelijken de we Stack waarde van de Transition Pro in XL met die van een maat S in het Amerikaanse merk Valdora dan is de Valdora in maat S 1,5 cm hoger dan de Specialized in een XL, maar is de lengte van de Valdora weer 2 cm korter dan de Transiotion Pro.
Volgt u het nog? En als je denkt dat je nu alles nog wist te volgen is er nog een lastige variabele waar sommigen onder ons rekening mee dienen te houden. Het gebeurt nog wel eens dat een fiets bij jou qua Stack en Reach maten klopt, dat de zitbuishoek klopt en dat het toch nog misgaat. Nederlanders zijn nu eenmaal lang van lichaamslengte en dus vaak ook van beenlengte. Langer dan gemiddeld en je moet er rekening mee houden dat wanneer je in een bepaalde maat goed lijkt te passen en je bent in het bezit van een paar lange stelten ook de zadelhoogte nog passend is. Om die reden zijn er al fabrikanten, zoals bijv. Trek, die in hun geometrietabel bij de modellen ook de maximale en minimale zadelhoogte opnemen.
Wat hierboven geldt voor Specialized geldt ook voor meerdere andere merken en heeft helemaal niets te maken met goed of slecht, maar uitsluitend met fysieke eigenschappen van het lichaam zoals flexibiliteit en de verhouding torso/beenlengte. Daar waar de Transition Pro van Jan Demo ontwikkeld was voor de atleet met een normale verhouding torso/beenlengte en een redelijk diepe positie is de nieuwe Specialized Shiv Tri ideaal voor mensen die relatief lange benen hebben en een korter bovenlijf of atleten die helemaal niet diep kunnen/willen zitten. Maar ook bij een merk als bijvoorbeeld Kuota zitten er ruime verschillen tussen de 3 verschillende triathlonmodellen. Hun Kueen-K is gebouwd voor atleten die een langer bovenlijf hebben en behoorlijk diep kunnen zitten, de K-Factor juist voor het tegenovergestelde. De Kuota Kalibur zit er juist een beetje tussen in.
Kuota K-Factor Kuota Kueen-K
Voorkom dat je een ‘fiets’ in de zak koopt en laat je goed voorlichten over de maat van een fiets van je keuze en doe dat bij een specialist die verstand heeft van triathlonfietsen en dat geldt lang niet altijd voor alle racefietsspecialisten. Of nog beter, laat je eerst meten op een Fit bike zodat je kunt ervaren hoe een bepaalde positie en/of fiets virtueel aanvoelt en ga dan kijken welke fietsen er geschikt zijn. Want zoals heel vaak geldt, meten is weten.
Stack en Reach zijn maten ontwikkeld door Dan Empfield, www.slowtwitch.com, De afbeeldingen van Narrow/Tall en Long/Low zijn van www.slowtwitch.com
ik ben 1,78 meter pas ik dan op een specialized transition maat large.
[Reactie Jeroen]Beste David,
Je lichaamslengte zegt helemaal niets over je lichaamsbouw, dus of je korte, normale of lange benen hebt in verhouding tot je bovenlichaam. En dit heeft wel een grote invloed op de keuze van de fiets. Verder spelen er andere zaken zoals je flexibiliteit, eventuele klachten, andere lichaamseigen factoren zoals bijvoorbeeld of je breed of smal geschouderd bent een rol bij de keuze van fiets, maat en stuur en bij welke zitbuishoek je optimale krachtoverbrenging hebt. Het enige wat ik je kan zeggen is dat de maat L waarschijnlijk te groot gaat zijn omdat de Specialized met de nieuwe Shiv een geometrie heeft die de hoogste Stack waarde heeft van alle triathlonfietsen die er nu verkrijgbaar zijn. Wanneer je overweegt om zoveel geld aan een fiets uit te geven dan zou je eigenlijk gewoon moeten investeren in een BikeFit met een fietssimulator om te bepalen wat voor jou de meest optimale positie is. Kijk voor een uitgebreide uitleg hiervoor op deze LINK.
Wanneer je gaat kijken naar de oude Specialized, de Transition Pro, dan betekent dit dat de geometrie en dus pasvorm van de fiets compleet anders is dan die van de nieuwe Specialized. En hangt de pasvorm van deze fiets mede af van welke van de 3 beschikbare zadelpennen er gemonteerd is. De rechte, met een kleine offset of met de grootste offset waarde.
@Ivar Bij mij moesten de spacers eruit en dat was ongeer 4 cm en gek genoeg zat ik daarna veel comfortabeler op de fiets Het gaat volgens mij ook over de gewichtverdeling op de fiets,triatletem die met een steile zithoek fietsen en ook diep zitten daarvan rust het grootste gedeelte op het voorwiel maar ook op de ellebogen en schouders
Ik zit ook diep op de fiets en zit volledig op het zadel en niet op de punt en kan zonder problemen erg lang in tijdrithouding zitten
Het voordeel bij mij met een klassieke zit is dat de gewichtverdeling mooi over de fiets verdeeld is wat sturen een stuk makkelijker maakt en geen onnnodige zware belasting op de ellebogen en schouders
Ik heb me ook weer s laten opmeten icm een vermogenstest. Ik leverde meer vermogen in een positie die aërodynamisch gezien niet de snelste was, maar wel goed aanvoelde, bij een hf die overeenkwam met de wedstrijd. Ik zit ook minder steil dan eerst. Zal ik nu langer kunnen blijven zitten en toch een snellere tijd neerzetten ?
In het verleden dacht ik zeer goed op de fiets te zitten en in grote lijnen klopte dit ook
In 2009 heb ik een fietsmeting laten doen door een collega-triatleet ( naam noem ik niet vanwege reclame ) en een wereld ging er open
Alles wordt gemeten voordat je eigen fiets opgaat en met videobeelden wordt alles na besproken
Deze tabellen houden totaal geen rekening met flexibiliteit van de spieren en gewrichten verder ook niet met voetlengte verschil wat bij mij wel is dar dien je toch reken ing mee te houden hoe de plaatjes gemonteerd moeten worden
Met een goede traphoek kan 30 tot 40 Watt winst behaald worden zonder dat je er iets voor hoeft te doen
Als en van de weinige heb ik een klassieke 75 graden zithoek op mijn P 3 carbon dus het verhaal dat je perse in een steile zithoek het meeste vermogen kunt trappen is niet altijd juist
In een steile zithoek kwam ik gewoon niet vooruit
Ik kan van mij zelf zeggen dat ik een goede fietser ben en mij werd verteld dat ik 5 tot 10% harder ging fietsen Eerst dacht ik het zal wel maar een vergelijking op hetzelfde parcours in dezelfde wedstrijd was dit inderdaad zo
Ik kom veel beter van de fiets af en heb nergens geen last van
Deze tabellen geven bij de aankoop van een fiets de juiste richting maar de puntjes op de i zetten kun je het beste doen met een meting die ik heb laten doen
Deze meting is niet goedkoop maar elke Euro dik waard en in vergelijking met een dure aankoop van een tijdritfiets is deze meting qua prijs peanuts
@Duif
Wow, dat is een lange reactie en dat wordt een net zo lange reactie terug ;-)Zoals je in je eigen reactie in de eerste regels al aangeeft gaat het bovenstaande artikel eigenlijk alleen over hoe groot de verschillen tussen de merken zijn en dat je een maat van het ene merk niet kunt vergelijken met die van het andere en soms zelfs niet eens binnen 1 merk. Zonder verder dieper in te gaan over andere variabelen. Dat is een artikel op zich.
Het antwoord op de meerwaarde van een fitbike kan ik zonder meer geven, maar dat is eigenlijk ook meer een artikel op zich en zou teveel tekst betekenen in deze reactie. Gebruik van een fitbike had in ieder geval dit jaar al meerdere klanten een foutieve investering bespaard, maar dit terzijde.
En natuurlijk is training een noodzakelijkheid om een goede triathlonpositie vol te houden, maar met de juiste apparatuur is wel degelijk te meten waar de grens ligt tussen aerodynamica/comfort/poweroutput. Maar ook hiervoor geldt dat is een artikel op zich en daar ging het bovenstaande artikel niet over.
Je laatste voorbeeld van Chrissie Wellington is een aardige en raakt de plank ook wel enigzins, maar niet helemaal. Chrissie reed op een Cervelo P2 die beduidend minder laag en lang is dan een P3 in eenzelfde maat. En dat is nou net waar die slowtwitch tabellen, een fitbike en kennis zo belangrijk in zijn. En met een beetje passen en meten met stuurpennen en spacertjes kun je haar positie van de P2 wel overzetten naar een Slice. Met een P3 was dat weer anders geweest
Maar verder is het een vergelijking die scheef loopt. Ten eerste zijn topatleten fysiek net even anders dan wij. Daarom zijn zij nou wel top en jij en ik niet. Wij moeten sporten naast onze 40-urige werkweek en zij doen dat als werk. Zij worden 3 x per week goed gemasseerd, hebben meer dan voldoende tijd om te rusten en krijgen daarnaast een shitload aan geld betaald om op een bepaalde fiets te rijden. En helaas geldt dat voor de meeste van ons recreatieve atleten niet. Dus met hun net even betere fysieke capaciteiten willen ze best een beetje passen meten als er een fabrikant maar genoeg voor betaald. Een beter voorbeeld hiervoor is Craig Alexander. Komt van een Orbea, gaat naar een de-branded Cervelo P4 tijdens de WC 70.3 in Las Vegas en rijdt in Kona op een Spec. Shiv Tri. Tijdens de laatste 2 rijdt hij zoals hij nog nooit op de Orbea heeft gereden. Toeval of toch zijn betere en steilere positie op de laatste 2 fietsen?
En windtunnel testen zijn ook maar beperkt betrouwbaar. Torbjorn Sindballe heeft daar een heel aardig artikel over geschreven geheel gebaseerd over zijn eigen ervaringen met verrassende uitkomsten.
meten=weten
Jeroen, bedankt voor het duidelijke verhaal.
De stack/reach tabellen op slowtwitch zijn inderdaad een erg handig hulpmiddel bij het vergelijken van de maatvoering bij verschillende merken die nogal verwarrend kunnen zijn.
Er staat voor mij echter niet veel nieuws in het verhaal. Dat je de juiste maat fiets moet kiezen dat lijkt me wel bekend, je kunt je in de fietsenwinkel laten opmeten of via een website je metingen nemen (competitive cyclist). Aan de hand van deze metingen kun je inderdaad een frame kiezen die dicht bij jouw gewenste houding valt, zodat je niet teveel hoeft te improviseren met spacers en korte/lange stuurpennen, lage/hoge sturen etc. Ik vind het niet zo vreemd dat verschillende fietsmerken ook verschillende maattabellen hanteren, dat lijkt me eigenlijk vrij logisch.
Ik mis de echte meerwaarde van een fitbike. Je schrijft dat je dan kunt voelen hoe een bepaalde houding aanvoelt. Dan komen bij mij de volgende vragen op:
- Kun je stilstaand/zittend of tijdens een kort ritje wel beoordelen of de houding goed is. Ik kan prima diep zitten, maar kan ik dit ook 3 uur lang? Dat weet je dan nog niet.
- Je laat de beoordeling aan de atleet. Hij zal zeggen of hij de houding comfortabel vindt of niet. Ik vind een stadsfiets heel comfortabel, maar om aerodynamisch voordeel te behalen zul je toch vaak wat dieper moeten zitten. Waar leg je de grens tussen comfort/te produceren wattages in houding en aerodynamica. Dit lijkt mij op deze manier nog steeds enigszins nattevingerwerk. De enige manier om dat goed te meten is een windtunneltest, en dat gaat wat ver voor ons amateurs. De mening van een (onervaren) atleet lijkt me hierin erg onbetrouwbaar.
- Wat is een oncomfortabele houding? Aan het begin vond ik mijn racefiets ook niet comfortabel en kreeg ik rugpijn. Door getraindheid heb ik nu nergens meer last van. Voor een groot deel geldt deze getraindheid ook voor tijdrijden. Je kunt misschien wel dieper en daarmee wellicht aerodynamischer zitten dan je in eerste instantie comfortabel vindt.
Wat ik daarnaast opvallend vindt:
Profwielrenners wisselen vaak van ploeg en fiets, deze rijden op elk merk op een niveau waar wij van kunnen dromen. Hoe kunnen zij schakelen tussen frames die een totaal verschillende geometrie hebben en toch uitmuntend presteren? Wij amateurs moeten dit eerst goed uitzoeken en profs spotten met deze regel?
Een ander voorbeeld is Chrissie Wellington, van Cervelo (lang en laag) naar de Slice (kort en hoog). Zij doet het toch ook niet onverdienstelijk op dit frame. Is het inderdaad zo belangrijk om het juiste frame te kiezen, of kun je het ook wel redden met een kortere/langere stuurpen, lagere/hogere ligstuur, meer/minder spacers? In jou stukje beweer je toch het tegenovergestelde.
Ik begrijp dat er grenzen zijn die niet op te lossen zijn met de afstelling van je fiets. Je kunt niet een totaal verkeerde maat fiets kopen en dit nog fatsoenljik oplossen. Maar als je je enigszins oriënteert bij een dure aanschaf als een tijdritfiets dan moet je toch wel minstens de goede maat kunnen vinden (zoveel maten zijn er ook niet in tijdritfietsen), wat mij betreft heb je hier geen fitbike voor nodig. Het kan een hulpmiddel zijn, maar je moet wel de vragen die ik hierboven al stelde in je achterhoofd houden.